Społeczny i empiryczny charakter transcendentalnego antropocentryzmu Immanuela Kanta: problem istoty człowieczeństwa

Santrauka

Artykuł poświęcono konceptualno-dyskursywnej analizie tekstów Immanuela Kanta w zakresie problemu istoty ontologicznej człowieczeństwa (tzw. „natury ludzkiej”). Autor w oparciu o metodologię funkcjonalno-pragmatyczną proponuje metajęzyk pragmatycznej analizy konceptualnej filozoficznego dyskursu Kanta, a także własną koncepcję istoty człowieka jako osobnika, osoby ludzkiej, indywiduum, osobowości oraz nosiciela cech człowieczeństwa. Artykuł składa się z dwóch części. W części pierwszej zostały ustalone zasady strukturyzacji ludzkiej osobowości oraz postawione zasadnicze pytania metodologiczne dotyczące istoty człowieczeństwa. W części drugiej rozpatruje się kantowskie pojęcie „natury ludzkiej” od strony istoty formalnej, lokalizacji systemowej, a także społecznej pragmatyki i empirycznej motywacji „natury ludzkiej”, wyłaniających się z dyskursywnej analizy tekstów Kanta. Autor próbuje udowodnić, że Kant był jednym z pierwszych filozofów, którzy dostrzegli specyfikę człowieczeństwa w relacjach społecznych osobowości ludzkiej i przedstawił go nie w postaci kauzalno-deterministycznej (jako substancji duchowej przekazywanej z pokolenia na pokolenie) czy esencjalistycznej (jako pozaczasowej istoty transcendentnej), lecz w formie funkcji doświadczenia społecznego konkretnej osobowości ludzkiej – jednocześnie pragmatycznoteleologicznej i transcendentalno-aposteriorycznej.