Sugretinus Mikalojaus Daukšos „Katekizmą“ (1595) ir jo lenkiškąjį originalą: onomatema „širdis“ ir jos atitikmenys
Straipsniu tęsiamas pirmosios lietuviškos katalikiškos knygos – Mikalojaus Daukšos Katekizmo (1595) – ir jos lenkiškojo originalo – Jakubo Ledesmos katekizmo – tekstų gretinimu pagrįstas tyrimas. Šįkart dėmesys sutelkiamas į širdis daugiareikšmiškumą, išryškėjantį iš šio žodžio fiksacijų Daukšos tekstuose (kaip papildomas šaltinis pasitelkiama ir Daukšos Postilė (1599)) sugretinimo su lenkiškais jų originalų atitikmenimis ir vartojimo kontekstais. Onomatemos širdis neatitikčių lenkiškam originalui skirtumai sietini ir su vertimo autoriaus kūrybine patirtimi, ir su pasirinkimą nulėmusiu šio žodžio bei jo junginių gimtojoje kalboje reikšmių lauku ir vartojimo tradicija.
Porównanie Katechizmu Mikołaja Daukszy (1595) i jego polskiego oryginału: wyraz wieloznaczny serce i jego odpowiedniki
Artykuł kontynuuje badania oparte na porównaniu tekstów pierwszej litewskiej książki katolickiej – Katechizmu Mikołaja Daukszy (DK, 1595) i jej polskiego oryginału – katechizmu Jakuba Ledesmy (LeK, ~1572). Niniejszy artykuł skupia się na wieloznaczności wyrazu serce, który ujawnia się przy zestawieniu jego zapisu w tekstach Daukszy (Postilė tego autora (DP, 1599) jest wykorzystywana jako dodatkowe źródło) z ich polskimi odpowiednikami oraz kontekstami użycia. Wyraz DK širdis jest odpowiednikiem LeK serce, serdeczny, żywot, myśl, vmysł. Leksem DP širdis użyty jako odpowiednik leksemów i fraz użytych w tekście Jakuba Wujka: serce, serdeczny, myśl, vmysł, męstwo, pamięć, sumnienie, stałość, trwałość, żalość, wdziecżnie, miec na pieczy. Różnice w użyciu wyrazu wieloznacznego serce w porównaniu z polskim oryginałem wiążą się zarówno z twórczym doświadczeniem autora, jak i z polem znaczeniowym oraz tradycją użycia tego wyrazu i jego związków w języku ojczystym.
Słowa kluczowe: katechizm Daukszy, tłumaczenie, niezgodność z oryginałem, wieloznaczność wyrazu serce, formuła spowiedzi.