Artykuł zawiera analizę polskich i bułgarskich frazeologizmów ze znaczeniem motywowanym przez komponenty – nazwy części ciała posiadające w strukturze semantycznej sem funkcji psychicznych ‘służy do mówienia’. Omawiany sem jest bardzo produktywny i w obu językach umotywował znaczenia kilkuset frazeologizmów. Najbardziej produktywne są NA: usta – уста, човка oraz język, jęzor, ozór – език; znacznie mniej: ząb, zęby – зъб, зъби; wargi – устни, джуки; nos – нос oraz gardło – гърло. Ponadto w języku polskim – w odróżnieniu od bułgarskiego – sem funkcyjny ‘służy do mówienia’ wyróżniono w strukturze kilku innych NA: ślina, piersi ‘klatka piersiowa’ oraz płuca. Natomiast w języku bułgarskimfunkcję tę przypisano także NA: чене, мустаци. Analizowane frazeologizmy somatyczne dotyczą dwóch aspektów: milczenia oraz mówienia (charakteryzowanego pod względem rozpoczęcia czynności mówienia, treści wypowiadanego komunikatu i sposobu mówienia). W artykule wykazano specyfikę motywacji semantyki frazeologizmów w każdym z porównywanych języków (np. motywy jeździeckie w języku polskim; motywy uszkodzenia i zużycia narządów mowy; motyw walki itd.).